Lavendel - Lavandula augustifolia

Inhoudsstoffen

Etherische olie (hoofdbestanddeel: linalyl-acetaat), Looistof, Flavonoïden (Luteoline), Ursolic acid (een triterpene).

Actieve bestanddelen in de Etherische olie
4-Butanolide, 5-Pentyl-5-pentanolide, Cadineen, Monoterpenen: a-pineen 0.1-0.6%, beta-pineen 0.1-0.2%, campheen 0.1-0.3%, ?-3-careen 0.3%, cis-ocimeen 2.4%, trans-ocimeen 1.5%, allo-ocimeen 0.6%, limoneen 0.2-0.7%, Sesquiterpenen: beta-caryophyleen 1%, beta-farneseen 1.2%, Niet terpenische alkoholen en reguliere en niet reguliere monoterpenen: cis-3-hexeen-1-ol, linalool 32-42%, terpine-1-ol-4 2.8-3.6%, a-terpineol 0.1-1.2%, borneol 0.8-1.4%, geraniol 0.9%, lavendulol 0.1-1.3%, Niet terpenische en terpenische esters: linalyl-acetaat 42-52%, terpenyl-acetaat 0.5%, geranyl-acetaat 0.5%, lavandulyl-acetaat 1.3-4.1%, Zuren: 1,8-cineol 0.7-2.3%, linalool-oxyde, caryophyleen-oxyde, Terpenische en niet terpenische ketonen: 1-octeen-3-on 1.3%, p-methyl-acetophenon, kamfer, Sesuiterpenonen (mono en bi-onverzadigde), mono en bi cyclische, sesquiterpeneonen 2 %,
Terpenische en niet terpenische aldehyden: trans-2-hexanal 0.4%, cuminaldehyde 0.4%, benzaldehyde 0.26%, neral, geranial, myrtenal, Lactonen: butanolides 0.1%, Coumarines: coumarine 0.04%, herniarine 50 ppm, omnibelliferon, santonine, Dihydrocoumarine, Umbelliferone, Bi-functionele componenten: acetaat van 2,6 dimethyl-3,7 octadieen-2-ol-6-yle

Informatie

Lavendel is een winterharde, altijdgroene dwergstruik met in bundels rechtopstaande stengels. De stam vertakt zich in talrijke stengels die tot 60 cm hoog kunnen worden. De bladeren van lavendel zijn grijs-groen en lancetvormig.

Lavendel blad

De bladeren groeien slechts op het onderste gedeelte van de stengel. In de zomer (juli tot september) bloeien op de toppen van de stengels blauw-violette bloemen als schijnaren.

Lavandula angustifolia Lavendel bloem

Zelf Lavendel kweken
De groeiplaats voor Lavendel is een zonnige en open plaats.
De beste grond voor Lavendel is goed gedraineerd, zanderig met leem. Lavendel kan vermeerderd worden door zaaien en stekken.Voor stekken neemt men in de lente of de herfst 10 tot 20 cm lange stekken van de stengel. De plant kan ook gesplitst worden.
Voor zaaien, zaait u het zaad van februari tot april onder glas. De kiemduur is ongeveer 4 weken.
Uitplanten kan vanaf half mei op 45 tot 60 cm van elkaar of voor heggen 30 cm afstand van elkaar.
Verwijder afgestorven bloemstelen en snoei de heggen en achterblijvende planten in de late herfst of lente. Om te oogsten plukt u de bloemstelen wanneer de bloemen net open zijn. Pluk de bladeren indien het nodig is. Droog de bloemen door ze in bosjes op te hangen.

Het gebruik van lavendel als kruid is al 2.500 jaar geleden voor het eerst beschreven. In de Oudheid werd het vooral gebruikt bij mummificatie en als parfum bij de Egyptenaren, Feniciërs en in de Arabische landen.
Van daaruit werd het verspreid naar Europa vanuit Griekenland naar Frankrijk, Spanje, Italië en Engeland.
De Romeinen gebruikten lavendelolie om te baden, te koken en als luchtverfrisser. En om te wassen; hetgeen waarschijnlijk de oorsprong is van het woord lavendel. Lavare is wassen in het Latijn. De kalmerende eigenschappen, de insectwerende kwaliteiten en het gebruik van de plant in wierook maakte het in die tijd een waardevol kruid.
In de Middeleeuwen en de Renaissance werd lavendel ook in Europa voor de was gebruikt en werd de was op lavendelstruiken te drogen gelegd. Daarnaast kreeg het een vaste plek in de medicinale kloostertuinen. Abdes en kruidkundige Hildegard von Bingen (1098-1179) adviseerde lavendelwater (een aftreksel van lavendel in wodka) voor migraines. Tijdens de pestepidemiën in de 17de eeuw werd gedacht dat het dragen van lavendeltakjes de pest zou weren. Het bleek zeker effectief voor de grafrovers in die tijd die zich wasten met een azijn waarin onder andere lavendel zat. Ze liepen zelden de pest op. In het 6de eeuwse Frankrijk werd lavendel ook gebruikt om infecties tegen te gaan. Handschoenmakers die hun spullen met lavendel mochten parfumeren, ontsnapten daardoor aan de cholera. Van die tijd is ook nog het huidige gebruik lavendelzakjes tussen kleding en linnengoed te leggen, om insecten, met name motten, te weren en ze heerlijk te laten ruiken.

Lavendel is een struik uit de lipbloemenfamilie en is erg geliefd in de tuinen vanwege de paarse kleur en de geur van de bloemen. De struik wordt niet hoger dan een meter en niet breder dan een halve meter. De bloemen zijn puntvormig en kunnen wel acht centimeter lang worden. In Nederland en België komt lavendel niet van nature voor.
Lavendel is een unieke geur van een combinatie van 180 componenten en wordt algemeen gebruikt in de parfumindustrie als top- of middennoot voor commerciële producten. Het heeft een groene, hooiachtige zoetheid en fruitige aspecten. Lavendel wordt grotendeels verbouwd in Engeland en de de Franse Provence. Lavendel wordt met name gekweekt om de lavendelolie die geëxtraheerd kan wordt uit de paarse bloemen. Deze olie wordt als geurstof gebruikt in cosmetica, zeep en parfum. Daarnaast wordt deze etherische lavendelolie ook gebruikt in de aromatherapie.

Lavendel wordt ook in de keuken gebruikt. Zo zijn de bloemen onderdeel van de Provençaalse kruiden. Met de bloemen worden bijvoorbeeld Franse kazen gekruid. Andere producten op basis van het kruid zijn: lavendelthee en lavendelstroop die in gebak en bonbons verwerkt wordt. Ook wordt er lavendelhoning geproduceerd, waarbij de bijen alleen lavendel bestuiven.

Toepassingen

Medicinaal
Lavendel is zenuwkalmerend, verzachtend, opbeurend en brengt de geest in balans.
Door de ontsmettende en bacteriologische en pijnstillende eigenschappen helpt de olie
bij snijwonden, wonden, brandwonden, kneuzingen, puistjes, allergieën, insectenbeten en keelontstekingen. De olie werkt ook slijmoplossend en helpt daardoor bij verkoudheid en griep.
Lavendelolie werkt bloeddruk verlagend, voorkomt maagkramp en misselijkheid en spijsverteringsstoornissen. Ook helpt het reumatiek te voorkomen en werkt het versterkend.
Spanning, depressie, slapeloosheid en stress kunnen uitstekend behandeld worden met lavendelolie.

Uitwendig
Als verzorgingsmiddel voor de hoofdhuid.
Het wordt gebruikt als natuurlijk parfum.
Als bad of massageolie tegen prikkelbaarheid.

Inwendig
Als thee gebruikt om hoofdpijn te verlichten en zenuwen te kalmeren.
Verder werkt het tegen winderigheid, bijna flauw vallen, duizeligheid en onwelriekende adem.

Toepassingen met etherische olie
Lavendel is kalmerend, verzachtend, helpt bij depressiviteit en brengt emoties in evenwicht.
Lavendelolie is waardevol bij de behandeling van alle soorten verwondingen.

De olie wordt verkregen door waterdampdistillatie van de verse bloemtoppen of van de gehele plant onder lage druk. Hij is kleurloos tot lichtgeel met een zoete, bloemige kruidige geur en een houtachtige ondertoon. Het is een krachtig energetisch tonicum, dat over het algemeen een goed gevoel geeft

Lavendel heeft een brede werking en is te gebruiken bij o.a.:
abcessen, acne, allergieën, aambeien, blauwe plekken, brandwonden, dermatitis, eczeem, hoofdroos, insectensteken, luizen, oorpijn, ontstekingen, psoriasis, puistjes, ringworm, scabies, steenpuisten, wonden, zonnebrand, zweren, zwemmerseczeem, lumbago, spierpijn, reuma, verstuikingen, verrekkingen, astma, bronchitis, keelinfecties, kinkhoest, laryngitis, slechte adem, slijmvliesontsteking, buikkramp, braakneigingen, dyspepsie, flatulentie, kolieken, misselijkheid, blaasontsteking, dysmenorroe, witte vloed, depressiviteit, hoofdpijn, hypertensie, migraine, nervositeit, sciatica, shock, slapeloosheid, stress, vertigo, griep, verkoudheid, winterhanden, vermoeide voeten en wintervoeten.

Decoratief
Gebruik de hele plant voor mooie geurige hagen.
Hang de gedroogde bloem op in bosjes, apart of samen met andere bloemetjes.
Alleen Lavendel ziet er leuk uit aan het hoofdeinde van het bed, aan de gordijnrails of aan een fotolijstje. Lavendel met andere bloemen is leuk op deuren, aan raamkozijnen of aan het plafond.
Voeg twijgjes toe aan kransen en ruikers.
Zijn de lavendelbloemen uitgedroogd, dan kunnen ze nog voor andere doeleinde gebruikt worden.

Huishouden
Leg de gedroogde bloemen in bosjes, in reukzakjes of reukkussentjes tussen kleren om ze een
aangename geur te geven en om motten te verdrijven.
Het maken van reukkussentjes: wrijf de bloempjes van de stengel wanneer de lavendel droog is en
doe dit in een pasklaar kussentje.
Ook kan bekleding voor laden gemaakt worden om de lade naar lavendel te laten geuren. Hiervoor kiest u eerst een stuk sierpapier uit (een stuk behang restant is uitstekend) en knip er een stuk uit ter grote van de onderkant van de lade. Bestrijk de onderkant van het papier met een dunne laag lijm en bestrooi deze met een dikke laag gedroogde lavendel bloemen. Laat dit drogen en schud de bloemen eraf die niet vastzitten. Leg het met de bloemen naar beneden in de lade.
Ook is lavendel te gebruiken in bloemtuiltjes, karaffen, potpourri, manden, (hoofd)kussens en geurende kleerhangers.
U kunt ook een paar druppels etherische olie toevoegen aan het laatste spoelwater voor geurig wasgoed of haar.

Cosmetisch
Maak een tonicum van lavendelbloemen voor een tere en gevoelige huid om de celgroei te versnellen en als antiseptisch middel bij acne. U kunt Lavendel toevoegen aan zeep.
De olie is ook te gebruiken bij massages tegen spierpijn, vochtretentie en cellulitis.

Culinair

Lavendelthee
U kunt naar smaak experimenteren met de hoeveelheid lavendel die u wilt gebruiken, maar een standaard hoeveelheid is een dessertlepel bloemen per kop. Laat dit enkele minuten trekken.
De thee kan gezoet worden met heldere honing.

Over salades.

Gebruik

Thee:
Lavendelbloemen kunnen als thee gedronken worden, maar is dan erg bitter. Gemengd met melisse, munt en valeriaan maakt het een ontspannende thee, die ook helpt bij buikkrampen, migraine en duizeligheid. Eventueel zoeten met honing.
(150 ml kokend water over 1 á 2 tl theemix)

Ligbad bij rusteloosheid, spanning of slapeloosheid:
Half uur tot uur voor het slapen gaan, 1-2 liter kokend water over 100g bloesems, 5-10 minuten laten trekken, zeven en aan badwater toevoegen. Ongeveer 20 minuten baden.

Waarschuwing
Als je in plaats van de bloemen de pure etherische olie gebruikt, bedenk dan dat die zeer geconcentreerd is. Slechts enkele druppeltjes toegevoegd aan een plantaardige olie is voldoende voor massageolie. Maximaal 10 druppels in een vol ligbad. Om makkelijker in te slapen is eén á twee druppels op een doekje naast het hoofdkussen voldoende.
De etherische olie kan in zeldzame gevallen allergische reacties veroorzaken.

Omdat Lavendel een licht menstruatiebevorderend middel is, dat het de maandelijkse bloedingen kan oproepen of stimuleren, moet lavendel gedurende de eerste zeven maanden van de zwangerschap worden vermeden.
Lavendelolie is veilig voor alle leeftijdsgroepen, maar mensen met hooikoorts of astma kunnen er allergisch voor zijn.
De meeste etherische oliën kunnen niet zonder risico ingenomen worden. Gebruik etherische oliën uitsluitend inwendig als u voldoende kennis heeft of raadpleeg een homeopathische of natuurgeneeskundigarts.