Hop - Humulus Lupulus

Inhoudsstoffen

Hars met Lupulon en Humulon, Etherische olie, Tanninen, Phyto-oestrogenen (8-prenylnaringenine of, kortweg, Hopeïnevan: de krachtigste in de natuur, deze binden oestrogene receptoren in de cellen), Bitterstoffen, Organische zuren (Valeriaanzuur, Mierenzuur), Lupuline (een krachtig kalmerend middel), Polyfenol (Genisteïne en Daïdzeïne), Xanthohumol

Informatie

Hop behoort tot de Hennepfamilie, de plant stamt oorspronkelijk uit Oost-Europa. Het is een snel groeiende klimplant die groeit tegen heggen, schuttingen en kreupelhout. De gekweekte hop voor de bierbrouwers klimt tegen palen van 4 tot 6 m hoger. Hop komt voor in Europa, Azië en Noord-Amerika, in alle gematigde klimaatzones. Uit de vertakte wortelstok groeien in de lente knobbelige ruwe stengels die zich met ankervormige ranken vasthechten aan twijgen, takken en afrasteringen.

De langgesteelde kruiswijs geplaatste bladeren, gelijken op die van de wingerd, maar zijn dieper gelobd en handvormig met een scherp getande bladrand. Mannelijke en vrouwelijke bloemen groeien aan verschillende planten (net als bij de hennep). De vrouwelijke bloemen vormen eivormige vruchtkegels (hopbellen met bruinige schubben die de kleinkorrelige gele klieren bedekken. Deze bevatten de werkzame bestanddelen, nl. de hopbitterstoffen. Die geven ook het bier de aangename bittere smaak. Ik heb de plant zelf in grote getale gezien langs de Larenseweg (richting Laren) in Holten in de slootkant en de visvijver aan de overkant van de sloot. De hopbellen zien er prachtig uit. Hop zou ook langs de Linge veel voorkomen.


Toepassingen

De typerende geur wijst op een werking via het zenuwstelsel. De gele kleur van de vruchtkegels wijst op een werking op de spijsvertering.

Nochtans is hop doorheen de geschiedenis uitgebreid toegepast geworden als gezondheidsbevorderend middel. Hop wordt beschreven als kalmeermiddel tegen toestanden van onrust, angst en slaapstoornissen van nerveuze aard. Hiervoor werden bij voorkeur hopbellen gebruikt, die tenminste 0,35% essentiële hopolie bevatten. In Duitsland zijn nog steeds meer dan 50 producten en bereidingen, die hop bevatten, voor deze indicaties op de markt. Als basismateriaal voor deze medicijnen worden gedroogde hopbellen (‘strobuli’) in poedervorm gebruikt. In de farmacologische nomenclatuur zijn ze bekend als ‘Strobuli Lupuli’.
De plant kan worden gebruikt tegen hypergevoeligheid, zenuwachtigheid, zwaarmoedigheid, krampen, zenuwpijnen, migraine, zwaarlijvigheid.

Verder zou hop ook antiseptische, antibiotische, pijnstillende, vochtafdrijvende, tuberculostatische en anafrodisiacale werkingen hebben. Hop en de essentiële hopolie zijn zodanig complex dat de werking wellicht niet aan één bestanddeel kan worden toegeschreven, maar aan een interactie tussen verschillende componenten. Hopextracten, die in het laboratorium onderzocht worden, reageren niet noodzakelijk op dezelfde wijze als in een natuurlijk milieu. Een reden te meer waarom de gezondheidsbevorderende effecten van hop heel moeilijk te onderzoeken zijn in klassieke klinische studies.

Hop kan goed gecombineerd worden met andere kalmerende plantenextracten, zoals valeriaan, passievrucht of melisse. Aangenomen wordt dat de slaapverwekkende werking dient toegeschreven aan de essentiële hopolie. In dit perspectief heeft een kussen, gevuld met hop, een erkende reputatie als efficiënt hulpmiddel voor de slaap. Het kussen moet wel regelmatig gevuld worden met verse hop. Door de warmte (lichaamstemperatuur, gelaatswarmte) gaat de essentiële olie vervluchtigen en een kalmerend effect veroorzaken (soort aromatherapie).

Daarnaast is er ook kalmerende kruidenthee op basis van hop verkrijgbaar. Hop mag je niet in water koken. Het is beter een infuus te bereiden met warm water en de theepot af te dekken. Hop wordt niet alleen in thee verwerkt, maar ook in pillen, dragees, extracten, siropen en tincturen (fytotherapie). Nog een interessante toepassing is badolie of –gel met hopextracten, waaraan kalmerende, anti-stresserende eigenschappen worden toegeschreven.

Een onmiddellijke respons met hoppreparaten is zeker niet de regel. In het algemeen dient men een kuur te volgen gedurende een bepaalde periode om een effect te bekomen. In prestigieuze kuuroorden, zoals in Bad Gögging in Duitsland, wordt vaak beroep gedaan op de relaxerende werking en andere medicinale eigenschappen van hop.

Hop-polyfenolen als fyto-oestrogenen en anti-kankermiddelen
Tot nu toe werd zeer weinig aandacht besteed aan andere, bewezen bio-actieve eigenschappen van hop. Daarom heeft het Laboratorium voor Farmacognosie en Fytochemie van de Faculteit Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Gent, onder leiding van Prof. Dr. D. De Keukeleire, een researchprogramma opgestart rond de oestrogene en kankerbeschermende eigenschappen van hop. Het is al lang bekend dat overvloedige blootstelling aan hop invloed heeft op de vrouwelijke hormonale cyclus en dat menstruatiestoornissen vroeger vaak voorkwamen bij vrouwelijke hoppluksters. Dit effect werd toegeschreven aan een specifiek Polyfenol in hop, namelijk Xanthohumol. Zonder verder bewijs echter.

Recent werden bepaalde Polyfenolen, zoals Genisteïne en Daïdzeïne, gedetecteerd in een aantal bieren, weliswaar in uiterst lage concentraties (tot 30 nanomol per liter). Deze Polyfenolen, ook aanwezig in Soja, zijn fyto-oestrogenen (stoffen van plantaardige oorsprong die de activiteit van het natuurlijk vrouwelijk hormoon, Oestradiol, nabootsen). Fyto-oestrogenen zouden beschermen tegen bepaalde hormoongevoelige kankers (borstkanker, prostaatkanker).

In het Gents laboratorium werden de Oestrogene effecten van verschillende hopvariëteiten wetenschappelijk onderzocht door middel van twee onafhankelijke in-vitro testen. De resultaten bevestigen dat hop, inderdaad, een zwakke, Oestrogene activiteit heeft. De verschillende onderzochte hopvariëteiten hadden significante verschillen in Oestrogene werking. De Gentse onderzoekers besloten dat hop één van de rijkste natuurlijke bronnen is van fyto-oestrogenen, vergelijkbaar met sojabonen.

De Oestrogene activiteit wordt niet veroorzaakt door Xanthohumol, zoals oorspronkelijk aangenomen. Evenmin blijken de sporen Genisteïne en Daïdzeïne verantwoordelijk te zijn. De Gentse onderzoeksgroep ontdekte dat hop – voor zover bekend - het krachtigste fyto-oestrogeen in de natuur bevat: 8-prenylnaringenine of, kortweg, Hopeïne (uit 'hop' en 'hoop). De Oestrogene effecten van Hopeïne werden ondertussen ook via in-vivo studies bevestigd.

De aanwezigheid van Hopeïne in Hop biedt meteen een verklaring voor de menstruatiestoornissen bij hoppluksters. Sinds de Hop machinaal geoogst wordt, is dit fenomeen verdwenen en en komt langdurige blootstelling aan dergelijke hoge concentraties Hop-Polyfenolen niet meer voor.

De enige wijze, waarmee de mens geconfronteerd wordt met Hopeïne en andere fyto-oestrogenen uit Hop, is via consumptie van bier. De oestrogene activiteit van bier is daarbij afhankelijk van de keuze van de hopvariëteit en van de omstandigheden gedurende het brouwen. Daardoor zijn er oestrogene en niet-oestrogene bieren. Omdat fyto-oestrogenen ontegensprekelijk positieve gezondheidseffecten hebben, worden inspanningen geleverd om die hopsoorten te gebruiken, die een bepaalde oestrogene werking vertonen. Maar zelfs de meest oestrogeenrijke bieren hebben wellicht weinig effect op de menselijke gezondheid. De concentraties aan fyto-oestrogenen in bier zijn laag en men weet nog niets over de beschikbaarheid ervan in het lichaam bij bierconsumptie. Wel staat vast dat hop, een belangrijke bestanddeel van bier, veelbelovende gezondheidsbevorderende en medicinale eigenschappen heeft, die verder onderzoek verdienen.

Culinair
Jonge scheuten van de plant kunnen gegeten worden.

Cosmetisch
Wordt ook gebruikt in shampoos.

Huishouden
En als verfstof voor een gele tot diepbruine kleur.

Gebruik

Vergaar de vrouwelijke vruchtkegels of hopbellen voor ze geheel rijp zijn in augustus-september. in de schaduw drogen. De gedroogde Hopbellen 'Strobuli Lupili' worden uitgeklopt, voor het stuifmeel, het is een goudgeel poeder met een kruidig aroma en een bittere smaak. Lupuline wordt verzameld door verse bellen te kneuzen en te zeven. Je hoeft de hopbellen niet uit te kloppen: gewoon de hele bellen in een pot thee werkt ook. Het stuifmeel komt vanzelf vrij. Versterkt de werking van andere kruiden, gaat dus goed samen met andere middelen.Te gebruiken als thee of tinctuur.

Gebruik alleen vers gedroogde kegels of hopmeel, omdat oudere producten een chemische verandering hebben ondergaan en daardoor geen effect meer hebben.

Voorzichtig
De opmerkingen in het 'gebruik'veld bij Hennep, gelden ook voor Hop.

Verder vermindert Hop in lichte mate het libido van de man. Het komt heel soms voor dat mannelijke hopplukkers borstvorming krijgen (gynecomastia) door onder invloed van de in Hop aanwezige phyto-oestrogenen. Sommige mensen krijgen een contactallergie als ze in aanraking komen met Hopbellen.

De gedroogde vruchten kunnen, in een hoeveelheid van 5 tot 10 gram, gekookt worden in 150ml water en na 15 minuten trekken worden gedronken als thee. Tincturen (1 tot 2ml) worden 2 tot 3 maal daags genomen. Gedroogde Hop in capsule of tablet worden in doseringen van 500 tot 1,000 mg twee- tot driemaal daags ingenomen. Hop als rustgever wordt vaak gecombineerd met Valeriaan, Passiebloem of Scullcap.