Conserveermethode en drogen van groenten, fruit, en (tuin)kruiden

Gedroogde Appelschijfjes met kaneel
Gedroogde Appelschijfjes met kaneel


Diepvries is de minst belastende conserveer methode.


Drogen van groenten, fruit, en (tuin)kruiden
Drogen is de oudste en eenvoudigste manier om groenten, fruit en kruiden bewaarbaar te maken. Als het najaar is, is het tijd om de groenten en het fruit in te maken of te drogen. Of eerder al tijdens de (vroege) zomermaanden aardbeien, bramen, en de vroege appels.

In het (vroege) voorjaar kun je verse frisse blaadjes plukken, die je droogt voor je thee. Zo kun je Berkenblad drogen, Braamblad, Meidoorn bloempjes en blad, Lindebloesem, Vrouwenmantel blad en bloempjes, Smalle Weegbree en Brede: kijk eens onder het Menu 'Kruiden' voor inspiratie en de toepassingen van deze kruiden.

Aan het einde van de zomer wanneer er een overvloed is aan groenten, fruit en druiven zou het prettig zijn als we deze overvloed zouden kunnen bewaren tot de meer donkere dagen in de winter. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor. Maar... Drogen wordt nog niet zo veel toegepast, terwijl dit toch de allerbeste gezondste en goedkoopste manier is. Het is haast overal voor te gebruiken inclusief vlees en vis.

En is het niet leuk om in de winter allerlei gerechten op tafel te brengen gegarneerd met allerlei ingrediënten die je zelf gemaakt hebt.

De smaak blijft goed, de voedingswaarde blijft behouden en er gaan geen mineralen verloren. Alleen het vitaminegehalte daalt (bij invriezen blijven de vitaminen wat langer in het voedsel). Bovendien kookt u met gedroogde spullen veel sneller, omdat het voorbereidende werk al is gedaan.


Vier methoden
* Drogen in de zon is de simpelste manier. Dan moet de zon enkele dagen aaneen flink schijnen, de temperatuur hoog zijn en de lucht droog. Helaas komen deze condities in Nederland weinig voor. Maar wel kan vaak een gedeelte van het droogproces in de zon gebeuren. Ook appelschijfjes drogen goed op een droograam buiten in de zon en zijn een heerlijk snoepgoed voor je kids en jezelf (haal het droograam binnen voor het donker wordt en/of het vochtiger wordt buiten in de zomer).

* Drogen in de lucht moet gebeuren op een donkere, droge plaats bij een temperatuur van 30-50 graden Celsius. Zorg voor ventilatie zodat er geen stof kan neerdwarrelen. Goede plekken zijn bijvoorbeeld boven of bij een radiator, een cv-ketel of een kachel. Aan lijnen op zolder kunnen bosjes kruiden of bijvoorbeeld appelschijfjes worden opgehangen.

* Drogen in de oven kan ook. Bij maximaal 50 graden Celsius kan (een gedeelte van) het droogproces plaatsvinden, mits de ventilatie en de vochtafvoer goed is.

* Een drooginstallatie is handig als het om grote hoeveelheden gaat. Je maakt je eigen droogapparaat door een stapel droogramen op elkaar te plaatsen en daaronder een warmtebron te zetten. Bijvoorbeeld een radiatorkachel. De firma Harvest Maid brengt al enkele jaren een elektrisch droogtoestel op de markt. De '12 Ambachten' kan een apparaat op zonne-energie demonstreren.*


Werkwijze
Neem geen risico, laat alles kurkdroog worden. Dan weet je zeker dat er geen schimmelgroei op zal treden. Je kunt controleren of er wel of geen vocht in zit door een gedeelte los in glazen potjes met deksel te doen en die op een koele, donkere plaats te zetten. Als er sprake is van vochtvorming, dan moet alles nog langer drogen. Je kunt het droogproces iets versnellen door de groenten of het fruit in hele kleine stukjes te snijden en veel ruimte en ventilatie te geven. Regelmatig omkeren is ook aan te bevelen. Bij de verse frisse lente baadjes van Berk enzo kun je het gedroogde blad tussen je vingers wrijven, en voel en hoor je of het blad goed droog is.


Materiaal
Een droograam is het gemakkelijkst. Een raamwerk van latjes waarop gaas, vitrage, dun doek of dun bamboe/pitriet wordt gespannen. Deze rekken zijn geschikt voor buiten en de zolder. Je kunt ze neerzetten op steunen of ophangen. Ook geschikt zijn grote zeven en manden met een lage rand. Wie de oven gebruikt kan kippengaas op de maat van het bakblik knippen en met fijn gaas bespannen.


Kruiden
In bosjes ophangen op een donkere droge zolder voldoet goed. Ook kun je kruiden uitspreiden op karton, papier of dienbladen. Een droograam is ook geschikt. Let op dat niet veel van de kruiden wegwaaien: wikkel er dunne doeken of vitrage omheen. Meerdere droogramen boven elkaar werkt prima: de wind kan er doorheen waaien en als je afsluit met een droograam waait de wind de blaadjes en/of kruiden niet weg. Regelmatig de droogramen verwisselen van plaats: de onderste boven, etc. Kruiden kun je gebruiken in soepen en stoofpotten of als thee.


Vruchten
Fruit mag niet onrijp zijn, maar zeker ook niet overrijp. Haal de pitten uit het fruit, dan droogt het sneller. Met appels, peren en pruimen bereik je het beste resultaat door meteen bij 50 graden Celcius te drogen. Droog bessen eerst bij een lagere en pas daarna bij een hogere temperatuur!

Gedroogd fruit is een heerlijke versnapering, maar eet niet te veel. Het trekt vocht aan in de darmen en kan buikkramp veroorzaken! Laat het fruit enige tijd wellen in warm water alvorens je het in muesli en toetjes gebruikt.


Groenten
De beste kwaliteit krijg je door na het oogsten de groente snel te verwerken: schoonmaken, snijden, en eventueel blancheren. De voordelen van blancheren zijn legio. Groente behoudt haar kleur en smaak, ongewenste bacteriën worden gedood, het drogen gaat sneller en het wellen van het droge product gaat sneller. Tien minuten wellen in heet water (van de kook af) is gebruikelijk: kooktijd naar smaak.


Blancheren
Breng het water aan de kook met een theelepel zout per liter en doe een halve liter groentestukjes in een metalen vergiet of frituurmandje in de pan. De blancheertijd begint als het water weer aan de kook komt. De stukjes groenten worden zachter, maar moeten wel knapperig blijven. Het zout zorgt ervoor dat weinig mineralen verloren gaan. De groenten uit laten lekken en in dunne laagjes uitspreiden op de droogramen. Blancheren is aan te raden voor bonen, knolgroenten en kolen, niet voor bladgroente, kruiden, komkommer en tomaten. Komkommers kun je goed bewaren door er zoetzuur van te maken: zelfde recept als zoetzuur van Courgettes.


Opslag
Bewaar de gedroogde producten koel, droog en donker, dat voorkomt bederf. Doe de groenten en vruchten in bruine papieren zakjes en sluit die af met plakband of elastiek. Plastic zakjes eromheen, etiketteren, in een droge, luchtdichte pot of trommel en klaar is Kees. Kleine porties zijn langer houdbaar dan grote. Herhaaldelijk openen veroorzaakt vocht. Bij kruiden kan beter enige lucht in de verpakking blijven.


Kijk ook bij Kruiden oogsten en Drogen van bessen